Miskraam

Misschien heb je twijfels of het wel goed zit met je zwangerschap, heb je het vermoeden dat je een miskraam krijgt of heb je van ons te horen gekregen dat je een miskraam hebt. In al deze gevallen is het goed om eens rustig deze pagina over een vroege miskraam door te lezen. Een miskraam gaat immers gepaard met onzekerheid, veel vragen en tal van emoties. We beschrijven eerst de andere oorzaken van bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap.

Andere oorzaken van bloedverlies in het 1e trimester

Bloedverlies in het begin van de zwangerschap duidt niet altijd op een miskraam. Zo kan je baarmoedermond door de enorm verbeterde doorbloeding makkelijker bloeden (net als als je andere slijmvliezen, zoals je tandvlees en je neus). Bloedverlies komt dan vooral voor na het vrijen of na (harde) ontlasting.

De meest voorkomende vorm van bloedverlies in het begin van de zwangerschap, rond ca 4 weken, is een innestelingsbloeding. Deze ontstaat door ingroei van de zwangerschap in de wand van de baarmoeder.

Een veel minder vaak voorkomende oorzaak is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De vrucht is dan niet in, maar buiten de baarmoeder ingenesteld, meestal in de eileider. De medische termijn is extra-uteriene graviditeit (EUG). De kans op een EUG is oa verhoogd na een eileiderontsteking, een operatie aan de eileiders, na sterilisatie of bij een nog aanwezig spiraaltje. Bij een EUG treedt nogal eens vrij hevige buikpijn op.

Vrij zeldzame oorzaken van bloedverlies vroeg in de zwangerschap zijn het afsterven van een tweede vruchtje van een tweeling of een bloeding in de baarmoeder naast het vruchtzakje.

Onderzoek

Met een uitwendige (via de buik) of inwendige (via de vagina) echo kunnen we duidelijke maken of de zwangerschap nog intact is. Vanaf 6,5 weken zwangerschap is goed te zien of het hartje klopt. Een lege vruchtzak of een niet-levend embryo zonder hartactie zijn bij deze zwangerschapsduur met echoscopie betrouwbaar te zien. De kans op een miskraam bij een kloppend hartje is dan nog <10%. Vanaf 10-12 weken is deze kans <2%, maar nooit uitgesloten.

Wat is een miskraam?

Een miskraam is het verlies van een niet-levensvatbare vrucht. Er is sprake van een vroege miskraam als je zwangerschap eindigt in de eerste 16 weken (1e trimester van de zwangerschap). Een van de eerste verschijnselen is meestal vaginaal bloedverlies. We spreken dan van een dreigende miskraam. Slechts in de helft van deze situaties treed werkelijk een miskraam op. In de overige gevallen heeft het bloedverlies een andere oorzaak. Soms merk je niets, ervaar je misschien nog wel zwangerschapsverschijnselen, en wordt pas tijdens de (eerste) echo ontdekt dat er geen kloppend hartje is.

Oorzaak

De oorzaak van een vroege miskraam is bijna altijd een aanlegstoornis. Het vruchtje is niet in orde en de natuur vindt als het ware een logische oplossing: het groeit niet verder en het lichaam stoot het af.

Een zwangerschap bestaat uit een vruchtzak en een embryo. Het embryo ontwikkelt zich bij een normale zwangerschap tot een kind. Als er heel vroeg iets mis gaat, komt het embryo niet tot ontwikkeling. Er is dan sprake van een ‘lege vruchtzak’. Soms wordt er wel een embryo gevormd, met of zonder hartactie, maar groeit deze niet verder, waarop een miskraam volgt.

De oorzaak van de gestoorde aanleg is meestal een chromosoomafwijking die bij de bevruchting is ontstaan. Het gaat vaak niet om een erfelijke afwijking, zodat er geen gevolgen zijn voor een volgende zwangerschap. Een eerste miskraam is geen reden voor nader onderzoek naar een mogelijke (genetische) oorzaak, maar wordt pas geadviseerd na meerdere miskramen. Ook dan levert onderzoek bij het grootste deel van de vrouwen slechts zelden een duidelijke verklaring voor de miskramen op.

Kans op een miskraam

Vroege miskramen komen voor bij tenminste 1 op de 10 zwangerschappen. In Nederland krijgen jaarlijks 20.000 vrouwen een miskraam. Naarmate je ouder wordt, stijgt de kans op een miskraam:

<35 jaar: 10%
35-40 jaar: 20%
40-45 jaar: 30%
>45 jaar: 50%

Is een (vroege) miskraam te voorkomen?

Een (volgende) miskraam kun je niet voorkomen. Medicijnen of maatregelen zoals bedrust, heel voorzichtig aandoen, of stoppen met werken, sporten of vrijen zijn niet nodig. Wel kun je zorgen voor een goede start van de zwangerschap door zo gezond mogelijk te leven. Dat betekent gezond en gevarieerd eten, niet roken, geen alcohol drinken of drugs gebruiken en geen medicijnen innemen zonder overleg met je (huis)arts. We adviseren elke vrouw die (opnieuw) zwanger wil worden, dagelijks een tablet foliumzuur van 0,4 mg of multivitamines speciaal voor de zwangerschap te gebruiken. Mocht je voorafgaand aan de miskraam geen foliumzuur hebben gebruikt, dan hoef je je daar niet schuldig over te voelen. Foliumzuur vermindert niet de kans op een miskraam, maar wel de kans op een kindje met een open rug.

Verschijnselen van een dreigende miskraam

Zwangerschapsverschijnselen zoals gespannen borsten en ochtendmisselijkheid nemen bij sommige vrouwen af vlak voor een miskraam, bij andere vrouwen pas in de weken erna. Vaginaal bloedverlies en menstruatie-achtige pijn bij een jonge zwangerschap kunnen het eerste teken zijn van een dreigende miskraam. Bij de helft van de vrouwen met bloedverlies of wat buikpijn is er gelukkig niets mis en verloopt de zwangerschap verder ongestoord.

Behandelmogelijkheden

Omdat een aanlegstoornis van de zwangerschap of het afsterven van de vrucht de oorzaak is van een miskraam, is er nooit behandeling mogelijk om de miskraam ongedaan te maken. Hoewel een behandeling ontbreekt, bestaat er wel een keuze tussen 3 manieren waarop de miskraam kan plaatsvinden:

Afwachten: afwachten tot de miskraam spontaan optreedt.
Medicatie: door middel van medicatie (misoprostol) proberen de miskraam op gang te brengen.
Curettage: een ingreep waarbij de gynaecoloog het zwangerschapsweefsel via de vagina en baarmoederhals verwijdert.

Alle benaderingen hebben fysieke en psychische voor- en nadelen. Wij bespreken deze met je. Je bepaalt zelf wat het beste bij je past. Ook is er altijd een tussenoplossing mogelijk, zoals een tijdje afwachten en als het voor je gevoel te lang duurt, alsnog medicatie of een curettage.

Miskraambegeleiding

Het kan zijn dat je enorm overvallen wordt bij de echo als blijkt dat er sprake is van een miskraam (in gang), ook als je dit misschien al wel vermoedde. Allerlei emoties kunnen dan loskomen, van verdriet tot boosheid en onbegrip. We willen dan ook alle tijd voor jou en je partner nemen om in rust te vertellen wat je kunt verwachten, welke behandelmogelijkheden er zijn en al jullie vragen te beantwoorden. We spreken dan vaak in de loop van de dag bij je thuis af, zodat jullie eerst samen de tijd hebben gehad om dit verdrietige nieuws te delen.
In de periode van en na de miskraam zullen we met je overleggen hoe je door ons begeleid wil worden. Dit kan door telefonisch contact te houden of nog een keer op de praktijk of bij je thuis een afspraak te maken.

Wanneer bellen?

Na een miskraam of curettage adviseren wij je om ons direct te bellen in de volgende situaties:

Bij hevig bloedverlies: langdurig of meer bloedverlies dan je gewend bent bij een forse menstruatie.
Bij erge buikpijn: vooral als deze (krampende) pijn niet minder wordt een uur na de miskraam (als de vruchtzak is afgekomen).
Bij klachten van niet lekker voelen, sterretjes zien of flauwvallen.
Bij koorts: een temperatuur >37.8°C tijdens of kort na een miskraam of curettage kan wijzen op een ontsteking in de baarmoeder.
Klachten van sterretjes zien of flauwvallen

Als je vragen hebt of ongerust bent over het verloop van de miskraam, kun je ons ook altijd bellen.

Bel bij een miskraam altijd naar onze diensttelefoon 06-51822634!